جناغ سینه (**استرنوم** یا **Sternum**) در مرغهای تخمگذار یکی از مهمترین بخشهای اسکلت است که نقش حیاتی در حمایت از اندامهای داخلی، اتصال عضلات پرواز (حتی در گونههای غیرپرواز مانند مرغ)، و تسهیل تنفس ایفا میکند. این استخوان در پرندگان به شکل یک صفحه پهن و کشیده است که به آن **کشکک سینه** یا **Keel Bone** نیز گفته میشود. در مرغهای تخمگذار، جناغ سینه به دلیل نیازهای متابولیک و فیزیولوژیک خاص آنها، اهمیت ویژهای دارد.
---
### **ساختار جناغ سینه در مرغهای تخمگذار:**
1. **شکل و اندازه**:
- جناغ سینه در مرغها به صورت یک صفحه استخوانی بزرگ و برجسته است که در ناحیه سینه قرار دارد.
- سطح بیرونی آن یک برآمدگی عمودی به نام **کارینا (Carina)** دارد که محل اتصال عضلات قوی پرواز (مانند عضله سینهای بزرگ یا **Pectoralis major**) است.
2. **ساختار داخلی**:
- جناغ سینه حفرههایی دارد که به کاهش وزن استخوان کمک میکند و در عین حال استحکام آن را حفظ میکند.
- در پرندگان پروازگر، این استخوان بسیار بزرگتر است، اما در مرغهای تخمگذار (که پرواز نمیکنند) هنوز به عنوان بخشی از تکامل باقی مانده است.
3. **اتصالات**:
- دندههای حقیقی (True Ribs) به جناغ سینه متصل میشوند.
- عضلات سینهای که مسئول حرکت بالها هستند، به این استخوان چسبیدهاند.
---
### **نقش جناغ سینه در مرغهای تخمگذار:**
1. **حمایت از عضلات**:
- عضله **Pectoralis major** (عضله اصلی پرواز) به جناغ سینه متصل است. اگرچه مرغهای تخمگذار پرواز نمیکنند، اما این عضلات برای حرکتهای سریع و حفظ تعادل استفاده میشوند.
2. **حفاظت از اندامهای حیاتی**:
- جناغ سینه از اندامهایی مانند قلب، ریهها، و کبد محافظت میکند.
3. **تسهیل تنفس**:
- حرکات جناغ سینه در طول تنفس به انبساط و انقباض قفسه سینه کمک میکند که برای تبادل گازهای تنفسی ضروری است.
4. **تأثیر بر تولید تخممرغ**:
- سلامت جناغ سینه بهطور غیرمستقیم بر تولید تخممرغ تأثیر میگذارد. آسیب به این ناحیه ممکن است تحرک مرغ را کاهش داده و مصرف غذا یا جذب کلسیم را مختل کند.
---
### **مشکلات رایج مرتبط با جناغ سینه در مرغهای تخمگذار:**
1. **انحراف یا شکستگی جناغ سینه (Keel Bone Deviation/Fracture)**:
- مرغهای تخمگذار بهویژه در سیستمهای قفسی، مستعد آسیبهای جناغ سینه هستند. برخورد با دیوارههای قفس، سطوح سخت، یا افتادن از ارتفاع میتواند باعث شکستگی یا تغییر شکل این استخوان شود.
- در برخی موارد، کمبود کلسیم و پوکی استخوان (**Osteoporosis**) نیز خطر شکستگی را افزایش میدهد.
2. **پوکی استخوان (Osteoporosis)**:
- مرغهای تخمگذار بهدلیل نیاز بالای کلسیم برای ساخت پوسته تخممرغ، اغلب دچار کاهش تراکم استخوانی میشوند. این موضوع استخوان جناغ سینه را ضعیف و شکننده میکند.
3. **التهاب کیسههای مفصلی (Bursitis)**:
- اصطکاک مداوم جناغ سینه با سطوح سخت (مانند کف قفس) ممکن است باعث التهاب کیسههای مفصلی در این ناحیه شود که به آن **Keel Bursitis** میگویند.
4. **ناهنجاریهای مادرزادی**:
- در برخی موارد، مرغها ممکن است با جناغ سینه خمیده یا بدشکل (**Crooked Keel**) متولد شوند که بر عملکرد تنفسی و حرکتی آنها تأثیر میگذارد.
---
### **مدیریت و پیشگیری:**
1. **تغذیه مناسب**:
- تأمین **کلسیم** (۴-۴.۵٪ در جیره)، **فسفر** (نسبت کلسیم به فسفر ۲:۱)، و **ویتامین D3** برای استحکام استخوانها.
- استفاده از مکملهای کلسیم مانند پوسته صدف یا سنگ آهک در دسترس مرغها.
2. **بهبود شرایط محیطی**:
- کاهش تراکم گله و فراهم کردن فضای کافی برای حرکت مرغها.
- استفاده از **بستر نرم** و طراحی قفسها با سطوح ایمنتر برای جلوگیری از برخوردهای شدید.
3. **انتخاب نژادهای مقاوم**:
- برخی نژادهای مرغ تخمگذار (مانند مرغهای تخمگذار قهوهای) تراکم استخوانی بهتری دارند و کمتر مستعد پوکی استخوان هستند.
4. **نظارت بر سلامت**:
- معاینه دورهای مرغها برای شناسایی زودهنگام آسیبهای جناغ سینه.
- حذف مرغهای آسیبدیده از گله برای جلوگیری از درد و عفونت.
5. **سیستمهای جایگزین پرورش**:
- استفاده از سیستمهای **کفرو** یا **قفسهای اصلاحشده** که فضای بیشتری برای حرکت مرغها فراهم میکنند و فشار روی جناغ سینه را کاهش
