استخوانهای لگن در مرغهای تخمگذار نقش مهمی در فرآیند تخمگذاری و سلامت عمومی پرنده ایفا میکنند. این استخوانها بخشی از ساختار اسکلتی مرغ هستند که از ستون فقرات تا ناحیه دم ادامه یافته و به استخوانهای ران و پاها متصل میشوند. در مرغهای تخمگذار، استخوانهای لگن بهویژه در ناحیه **پلویس (لگن خاصره)** به دلیل نیاز به عبور تخم از مجرای تخمگذاری (واژن و کلواک) اهمیت ویژهای دارند.
### ویژگیهای استخوان لگن در مرغهای تخمگذار:
1. **قابلیت انعطافپذیری**:
استخوانهای لگن در مرغهای تخمگذار بالغ به مرور زمان انعطافپذیرتر میشوند تا فضای کافی برای عبور تخم فراهم شود. فاصله بین دو استخوان پوبیس (قسمت پایینی لگن) به عنوان شاخصی برای تشخیص توانایی تخمگذاری استفاده میشود. در مرغهای تخمگذار خوب، این فاصله معمولاً به اندازه ۲ تا ۳ انگشت (حدود ۳ تا ۵ سانتیمتر) است.
2. **تغییرات در طول دوره تخمگذاری**:
- در مرغهای جوان یا غیرتخمگذار، استخوانهای لگن سفت و نزدیک به هم هستند.
- با شروع بلوغ و آغاز تخمگذاری، استخوانها نرمتر شده و فاصله بین آنها افزایش مییابد.
- در مرغهای پیر یا کمتخم، فاصله استخوانهای لگن کاهش مییابد.
3. **ارتباط با سلامت مرغ**:
- استخوانهای لگن ضعیف یا شکننده ممکن است نشاندهنده **کمبود کلسیم** یا **ویتامین D** باشد که برای تولید پوسته تخم مرغ ضروری است.
- در موارد شدید، کمبود کلسیم باعث بروز **پوکی استخوان** (Osteoporosis) در مرغهای تخمگذار میشود که خطر شکستگی استخوانها را افزایش میدهد.
### نکات مدیریتی برای حفظ سلامت استخوان لگن:
- **تغذیه مناسب**: تأمین کلسیم کافی (از طریق منابع مانند پوسته صدف، سنگ آهک، یا خوراکهای غنیشده) و ویتامین D۳ برای جذب کلسیم.
- **نوردهی کافی**: نور مناسب (۱۴ تا ۱۶ ساعت در روز) برای تحریک تخمگذاری و متابولیسم کلسیم.
- **پایش وضعیت بدنی**: بررسی فاصله استخوانهای لگن و استخوان سینه (کیله) به عنوان شاخص سلامت و تولید تخم.
- **جلوگیری از چاقی**: وزن بالا فشار بیشتری بر استخوانها وارد کرده و تخمگذاری را دشوار میکند.
### مشکلات رایج مرتبط با استخوان لگن:
- **تخم مرغهای بزرگ یا دو زرده**: ممکن است باعث گیرکردن تخم در مجرای تخمگذاری (Egg Binding) شود که نیاز به مداخله دامپزشکی دارد.
- **شکستگی استخوانها**: ناشی از کمبود کلسیم یا ضربههای فیزیکی.
- **عفونتهای مجرای تخمگذاری**: مانند سالپنژیت که بر عملکرد لگن تأثیر میگذارد.
با مدیریت صحیح تغذیه و محیط پرورش، میتوان سلامت استخوانهای لگن و عملکرد تخمگذاری مرغها را بهبود بخشید.